Đột quỵ có di truyền không?

Đột quỵ não là một trong những căn bệnh nghiêm trọng với tỷ lệ tử vong và tàn tật cao, đang ngày càng có xu hướng gia tăng, đặc biệt là ở người lớn tuổi mắc bệnh tim mạch, bệnh lý máu não, rối loạn đông máu và cao huyết áp. Vậy, liệu đột quỵ có di truyền không? Nhiều người thường băn khoăn khi biết trong gia đình mình có người từng mắc đột quỵ, liệu mình có nguy cơ mắc phải hay không? Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc đó.

Đột quỵ có di truyền không?

Đột quỵ là tình trạng nguy hiểm khi mạch máu não bị vỡ hoặc bị tắc nghẽn, gây thiếu oxy và dưỡng chất đến các tế bào não, dẫn đến tổn thương và hoại tử. Nguy cơ tử vong do đột quỵ rất cao nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Đột quỵ có di truyền không?
Đột quỵ có di truyền không? Thắc mắc chung của rất nhiều người

Nguyên nhân chính gây ra đột quỵ não thường là do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu não. Nó có liên quan đến các yếu tố có thể kiểm soát được (như mỡ máu, thừa cân, béo phì, bệnh lý nền, chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học, lối sống không lành mạnh) và các yếu tố không thể kiểm soát được (tiền sử gia đình, chủng tộc, tuổi tác, giới tính). Theo các chuyên gia, nếu gia đình có người từng bị đột quỵ thì các thành viên trong gia đình đó có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn nhiều so với người bình thường. Đây cũng là lý do mà nhiều người băn khoăn không biết đột quỵ có di truyền không.

Theo nghiên cứu từ Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc Dân Tộc, đột quỵ não không phải là bệnh di truyền, nhưng có liên quan đến yếu tố tiền sử gia đình. Điều này có nghĩa là khi một gia đình có người bị đột quỵ, các thành viên khác trong gia đình có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nhưng không nhất thiết là do di truyền.

Những yếu tố làm gia tăng nguy cơ đột quỵ trong gia đình

Nhiều người thường nghĩ rằng đột quỵ là căn bệnh di truyền, có thể ảnh hưởng từ thế hệ này sang thế hệ khác. Tuy nhiên, thực tế là căn bệnh này chỉ có liên quan đến yếu tố gia đình, hoàn toàn không phải là căn bệnh di truyền. Mặc dù đột quỵ không di truyền nhưng các yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh như gen, tăng lipid máu, bệnh lý tăng đông máu, bệnh máu não CADASIL lại có yếu tố di truyền.

Các yếu tố di truyền làm gia tăng nguy cơ đột quỵ

• Yếu tố di truyền: Các yếu tố di truyền có thể làm gia tăng nguy cơ đột quỵ, chẳng hạn như gen, tăng lipid máu do di truyền, bệnh lý tăng đông máu, bệnh máu não CADASIL… Đây là các yếu tố có tính chất di truyền, có thể là nguyên nhân gây gia tăng nguy cơ.

• Yếu tố không di truyền: Tuy nhiên, còn có các yếu tố khác như lối sống, chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt, môi trường sống… cũng có thể là nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ đột quỵ. Đặc biệt, nếu gia đình có chế độ ăn uống nhiều mỡ, nhiều muối, hay ăn nhanh thì sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Địa điểm có nguy cơ đột quỵ cao

Đột quỵ không di truyền nhưng nếu người thân trong gia đình, đặc biệt là cha mẹ ruột, anh chị em ruột mắc đột quỵ thì nguy cơ đột quỵ ở bạn là rất cao. Thêm vào đó, nếu người thân mắc phải các bệnh lý như rối loạn đông máu, cao huyết áp, đái tháo đường trước 55 tuổi, bạn cũng sẽ có nguy cơ mắc bệnh này.

Điều này cho thấy việc xác định các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh sẽ giúp chúng ta sớm có biện pháp phòng ngừa và can thiệp điều trị kịp thời.

Biện pháp phòng ngừa đột quỵ

Theo thống kê của WHO (Tổ chức Y tế thế giới), mỗi năm có khoảng 17 triệu người bị đột quỵ. Trong đó có đến 5 triệu người tử vong và khoảng 5 triệu người phải gánh chịu các thương tật vĩnh viễn, đặc biệt nghiêm trọng do bệnh gây ra như liệt nửa người, mất khả năng vận động…

Chúng ta có thể phòng ngừa đột quỵ bằng cách cải thiện lối sống
Chúng ta có thể phòng ngừa đột quỵ bằng cách cải thiện lối sống

Trong điều trị đột quỵ, thời gian vàng chính là kẻ thù. Nếu người bệnh có thể sớm nhận biết các dấu hiệu bệnh và được đưa đến bệnh viện kịp thời, được xử lý đúng cách thì nguy cơ tử vong thấp, khả năng hồi phục rất cao. Việc trang bị các kiến thức về cách phòng ngừa, nhận biết và xử lý khi bị đột quỵ là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa đột quỵ:

• Cải thiện chế độ ăn uống: Nên đa dạng các nhóm dưỡng chất, tăng cường ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm ít chất béo. Nên ăn thịt nạc, các loại cá, tránh ăn da, mỡ động vật…

• Hạn chế sử dụng thực phẩm chứa nhiều cholesterol: Nên giảm thiểu thực phẩm chứa nhiều cholesterol, nhiều acid béo bão hòa như sữa toàn phần, dầu/mỡ động vật, thực phẩm nhanh, đồ ăn chiên xào…

• Kiểm soát trọng lượng cơ thể: Giảm cân, duy trì cân nặng lý tưởng để ngăn ngừa tích tụ mỡ thừa, cholesterol trong cơ thể.

• Tích cực vận động: Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên và đều đặn để nâng cao sức khỏe, cùng với đó là giảm stress.

• Khám sức khỏe định kỳ: Nên thăm khám sức khỏe định kỳ 1 – 2 lần/năm để kịp thời phát hiện các vấn đề bất thường trong cơ thể và có biện pháp can thiệp, điều trị phù hợp.

Tóm lại, việc đột quỵ có di truyền hay không, câu trả lời được đưa ra là không. Tuy nhiên, đây hoàn toàn không phải là căn bệnh di truyền. Nếu nằm trong nhóm có nguy cơ cao bị đột quỵ hoặc có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong cơ thể, tốt nhất bạn nên sớm thăm khám, tầm soát đột quỵ để kịp thời phát hiện vấn đề và có biện pháp cải thiện, ngăn ngừa phù hợp.